Ślad trasy w pliku GPX
Ruciane-Nida (0,0 km) · Śluza Guzianka (1,5 km) · Wejsuny (6,3 km) · Szeroki Bór (16,1 km) · Wyłuszczarnia nasion (21,6 km) · Ruciane-Nida (22,6 km)
Szlak dla miłośników długich wycieczek leśnych. To prawdopodobnie najlepsza trasa, by poznać Puszczę Piską. Wyprawę rowerową można urozmaicić spacerem po ścieżce dydaktycznej „Ruciański Las – Szlakiem starych dębów”.
Wycieczkę rozpoczynamy przy Centrum Informacji Turystycznej w Rucianem-Nidzie. Kierujemy się na północny wschód. Do miejscowości Wejsuny trasa oznakowana kolorem żółtym pokrywa się z czerwonym szlakiem rowerowym Pętla Bełdany i Mazurską Pętlą Rowerową. Na skrzyżowaniu w Wejsunach skręcamy na wschód, czyli w prawo. Drogą o dobrej nawierzchni asfaltowej i małym natężeniu ruchu samochodowego docieramy do końca wsi, następnie wjeżdżamy w las. Przez ok. 2,5 km jedziemy wśród drzew, głównie iglastych. Skręcamy w prawo w drogę pożarową nr 10. Na tym odcinku nawierzchnia może być gorszej jakości.
Z lewej strony, w głębi lasu kryje się ogrodzony teren. To były ośrodek badawczy niemieckiej Luftwaffe oraz kwatera marszałka III Rzeszy Hermanna Göringa. Do niedawna mieścił się tu ośrodek wypoczynkowy Wojska Polskiego. Obiekty są malowniczo położone nad jeziorem Jegocinek, jednak obecnie próba zwiedzania tego terenu może zakończyć się spotkaniem z funkcjonariuszami Żandarmerii Wojskowej.
Skręcamy w prawo i pokonujemy kolejny odcinek lasem. Wyjeżdżając z niego, przecinamy drogę krajową nr 58 i równoległą do niej linię kolejową. Po lewej stronie, w odległości kilkuset metrów, znajduje się przystanek kolejowy Szeroki Bór. Drogą asfaltową docieramy do wsi o tej samej nazwie. Osada została założona ok. 1700 r. Mieszkańcy na początku zajmowali się pozyskiwaniem rudy darniowej, a po jej wyeksploatowaniu – wyrębem drzew. Warto zjechać ze szlaku do wsi, aby zobaczyć oryginalną mazurską zabudowę z początku XX w. Niestety ten niedługi odcinek jest brukowany. Tablica informacyjna dotycząca miejscowości znajduje się w jej centrum, niedaleko rozjazdu.
Wyjeżdżamy z Szerokiego Boru tą samą drogą i kierujemy się zgodnie z oznakowaniem na północny zachód, w stronę Rucianego-Nidy.
Po pokonaniu ok. 4 km ponownie przecinamy linię kolejową, a po przejechaniu kolejnego kilometra docieramy do drogi krajowej. Ostatni odcinek trasy wiedzie właśnie tą ruchliwą szosą. Na szczęście jest niedługi. Po dojeździe do Rucianego-Nidy możemy zjechać na ścieżkę rowerową, która prowadzi prosto do końca szlaku przy Centrum Informacji Turystycznej. Po drodze, na obrzeżach miasta, po lewej stronie dostrzegamy zabytkową wyłuszczarnię nasion.
Naprzeciwko wyłuszczarni znajduje się zjazd do lasu, przy którym zobaczymy pomnik przyrody Królewskie Dęby. Większe z dwóch drzew liczy ponad 500 lat i ma ok. 5,5 m obwodu. Można tu zrobić przerwę, zostawiając rowery na malowniczo położonym parkingu nad jeziorem, i przespacerować się ścieżką dydaktyczną „Ruciański Las – Szlakiem starych dębów”.
Dojeżdżając do centrum Rucianego-Nidy, mijamy najpierw bunkier wieżowy nad Kanałem Nidzkim, należący do zespołu fortyfikacji Pozycja Jezior Mazurskich, następnie port żeglarski oraz przystań statków pasażerskich i park linowy.
Szlak oznakowany kolorem żółtym. Trasa w większości biegnie szosami asfaltowymi lub bardzo dobrymi drogami szutrowymi, o niedużym natężeniu ruchu samochodowego.
Ruciane-Nida leży na jednej z dwóch linii kolejowych łączących Olsztyn z Ełkiem. Zatrzymują się tu pociągi regionalne oraz kilka pociągów dalekobieżnych.
Połączenie drogowe zapewnia droga krajowa nr 58 prowadząca z Olsztynka m.in. przez Szczytno, Ruciane-Nidę i Pisz.
Wyłuszczarnia nasion w Rucianem-Nidzie
Wyłuszczarnia nasion powstała jeszcze przed I wojną światową. Puszcza Piska była wówczas mniejsza niż obecnie. Taki stan rzeczy został spowodowany bardzo intensywną gospodarką leśną, którą można określić jako rabunkową. Od lat 70. XIX w. powstawało w okolicy, głównie na obrzeżach lasu, bardzo wiele tartaków. Przykładem może być tartak Andersa w Rucianem. Był to okres bardzo intensywnego rozwoju gospodarczego Niemiec, a więc dużego zapotrzebowania na materiały budowlane. Prusy Wschodnie, czyli obecne tereny m.in. województwa warmińsko-mazurskiego, były częścią państwa niemieckiego. Szybki wyrąb lasów w okolicach tartaków prowadził do pustynnienia Mazur. Pojawiły się duże piaszczyste obszary pozbawione roślinności. Problemowi postanowiono zaradzić zalesianiem. Pomocne w tym miało być uruchomienie wyłuszczarni nasion.
Ruciański Las – Szlakiem starych dębów
Ścieżka dydaktyczna składająca się z dwóch pętli o długości 4 km i 2,5 km. Prowadzi wśród dorodnych dębów i sosen po półwyspie otoczonym wodami jezior Guzianka Wielka i Mała oraz nad śródleśnym jeziorkiem Gaik. Przy drodze ustawiono tablice edukacyjne.
Mazurski Park Krajobrazowy
To największy park krajobrazowy w województwie warmińsko-mazurskim i jeden z największych w Polsce, obejmujący ponad 53 ha. Rozciąga się między Mrągowem i Starymi Kiełbonkami a Orzyszem i Piszem. Na jego obrzeżach leżą Mikołajki i Ruciane-Nida. Znaczną część powierzchni parku stanowią jeziora, w tym największe w Polsce jezioro Śniardwy. Oprócz dużych akwenów są tu także małe jeziorka dystroficzne, bagna i torfowiska oraz liczne strumienie i rzeki, wśród nich Krutynia, uznawana za jeden z najbardziej malowniczych szlaków kajakowych. W granicach parku znajdują się również rozległe tereny leśnie – północna część Puszczy Piskiej. Dominują tu lasy liściaste oraz bory sosnowe. Prawie 100 drzew lub ich grup uznano za pomniki przyrody.
Ośrodek badawczy Luftwaffe
Ośrodek zbudowano w połowie lat 30. XX w. W ostępach leśnych prowadzono badania nad silnikami rakietowymi oraz pociskami sterowanymi. Następnym krokiem było dobudowanie na rozkaz Hermanna Göringa dziesięciu schronów sztabowych oraz przeznaczonej dla niego luksusowej willi. W czasie II wojny światowej była tu jedna z kwater dowodzenia wojsk III Rzeszy – obok Wilczego Szańca czy Mamerek – Kwatera Naczelnego Dowództwa Wojsk Lotniczych (OKL) „Breitenheide”, czyli „Szeroki Bór”.
Informacja Turystyczna w Rucianem-Nidzie
ul. Dworcowa 14, 12-220 Ruciane-Nida, tel. +48 87 423 19 89,
cit@ruciane-nida.pl, www.ruciane-nida.pl
