Nazwa miasta nawiązuje oczywiście do węgorzy, z których od średniowiecza słynęła okolica. W XV w. Krzyżacy przy zamku, na Węgorapie, zbudowali węgornię, czyli pułapkę do połowu tych ryb. Była to duża, skrzyniowa konstrukcja z drewna, którą przez wieki modernizowano.
Funkcjonowała jeszcze po 1945 r. Razem z prawami miejskimi w 1571 r. Węgorzewo otrzymało herb. Jest on unikalny, ponieważ przedstawia przestrzenny obiekt murowany, który przypomina Kolumnę Kalską. To ceglany pomnik, który został wzniesiony przed 1573 r. Umieszczono na nim cztery charakterystyczne tablice z wierszem napisanym po polsku, niemiecku, litewsku i po łacinie. Opowiada on o tragicznej historii dwóch par kochanków z Kalu: Pawła, Benedykta, Gertrudy i Róży, którzy wbrew rodzicom oddali się zakazanej miłości. Istnieje przypuszczenie, że w momencie nadawania praw miejskich kolumna była tak słynna, że właśnie z nią kojarzyło się miasto. Najstarszym zabytkiem Węgorzewa jest zamek krzyżacki ul. Zamkowa 7, 11-600 Węgorzewo z XIV w. Pierwotną warownię zaczęto budować w 1398 r., miała ona kształt nieregularnego pięcioboku. Od 1525 r. była siedzibą książęcego starosty, w 1656 r. została zniszczona przez Tatarów. Po odbudowie obiekt stał się barokową rezydencją. Później pełnił różne funkcje: sądu, lazaretu wojskowego i więzienia. W latach 1734 i 1736 przebywał w nim król Stanisław Leszczyński, zanim udał się na wygnanie do Francji. W 1835 r. zamek spłonął. Po odbudowie zatracił średniowieczny charakter. Kolejny pożar wybuchł w styczniu 1945 r., spowodowany przez Armię Czerwoną. Ocalały z niego historyczne mury. Zamek został odbudowany w latach 80. XX w. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych. Warto odwiedzić węgorzewskie Muzeum Kultury Ludowej ul. Portowa 1, 11-600 Węgorzewo, tel. 87 427 52 78, www.muzeum-wegorzewo.pl . W jego zbiorach znajdują się przedmioty codziennego użytku, sprzęt gospodarczy, tkaniny i odzież, akcesoria obrzędowe oraz wyroby sztuki ludowej. Z muzeum sąsiaduje Park Etnograficzny nad rzeką Węgorapą, gdzie eksponowane są przykłady tradycyjnego budownictwa mazurskiego. W skansenie można też spotkać kozy unikalnej, mazurskiej rasy. Zamek krzyżacki i Muzeum Kultury Ludowej znajdują się przy bulwarze Loir et Cher. Ma on ok. 1,5 km długości i ciągnie się od Kanału Młyńskiego wzdłuż Węgorapy. Przy bulwarze mieszczą się także punkt informacji turystycznej i Ekomarina z przystanią Żeglugi Mazurskiej. W Węgorzewie są też miejsca pamięci związane z I i II wojną światową. Cmentarz wojenny Jägerhöhe z 1917 r. jest położony na wzgórzu, dawniej nazywanym Saksońskim, 18 m nad poziomem jeziora Święcajty. Rozciąga się stąd wspaniały widok na okolicę. Nekropolia ma kształt podkowy otoczonej murem z głazów. Półkola z kamieni to tzw. kręgi bohaterów. W środku założenia uwagę zwraca drewniany krzyż o wysokości 15 m. Dookoła cmentarza zasadzono sosny, jedna z nich rozdziela się na pięć pni. Cmentarz żołnierzy Armii Czerwonej poległych w styczniu 1945 r. znajduje się na Górze Konopki. Poświęcony ich pamięci pomnik, odsłonięty w 1968 r., ma prawie 7 m wysokości. Cmentarz został założony, gdy rozpoczęto przenoszenie okolicznych grobów w jedno miejsce. Góra Konopki (zwana też Diablą Górą) to ciekawe miejsce, wspominane w kilku mazurskich legendach. W sezonie letnim w budynku dworca kolejowego czynne jest Muzeum Tradycji Kolejowej ul. Jaracza 4, 11-600 Węgorzewo, tel. 87 427 16 07, 87 427 14 00, 662 488 696, www.facebook.com/MuzeumTradycijKolejowej. Prezentowane są w nim eksponaty związane z kolejnictwem Prus Wschodnich, takie jak rozkłady jazdy, urządzenia, narzędzia czy mapy.
Latem można też odpocząć na strzeżonej plaży miejskiej ul. Braci Ejsmontów 8, 11-600 Węgorzewo, tel. 87 428 52 34 , która jest jedną z najładniejszych na Mazurach. Przyciąga odwiedzających nie tylko ze względu na lokalizację nad drugim co do wielkości jeziorem w Polsce oraz rzeką Węgorapą, ale też dzięki bardzo dobrej infrastrukturze. Na plaży znajdują się boiska do siatkówki plażowej, przebieralnie, toalety i mała gastronomia. Bliskość obszarów chronionych
sprawia, że można tu spotkać m.in. czaple siwe, perkozy czy żurawie.
Zimą na jeziorze Święcajty wielokrotnie organizowano zawody bojerowe. Węgorzewo słynęło z nich do 1945 r. Rywalizowano tutaj o tytuł mistrza Niemiec, ścigali się tu sportowcy m.in. ze Szwecji, Estonii, Łotwy, Polski, a w 1936 r. odbyły się nawet mistrzostwa Starego Kontynentu. Dziś Węgorzewo bywa nazywane bojerową stolicą Europy.