Ślad trasy w pliku GPX
Miłomłyn (0,0 km) • Faltyjanki (6,3 km) • Tarda (11,3 km) • Winiec (15,7 km) • Miłomłyn (24,3 km)
Szlak rozpoczyna się w centrum Miłomłyna, przy neogotyckim kościele pw. św. Bartłomieja. Po wjeździe na szlak, pierwszy raz przecinamy Kanał Elbląski. Po lewej stronie mijamy skwer z pomnikiem Danuty Siedzikówny „Inki”. Nieopodal skweru umieszczono tablicę informacyjną dotyczącą pozostałości krzyżackiego zamku w Miłomłynie.
Na rozjeździe obok siedziby straży pożarnej skręcamy w lewo, w ulicę Twardą. Kierujemy się na wschód. Przy ulicy Twardej znajduje się urząd gminy z punktem informacji turystycznej. Dalej, po prawej stronie wznosi się poewangelicka kaplica z lat 1931–1932, obecnie rzymskokatolicki kościół filialny pw. św. Elżbiety. 300 m dalej warto zboczyć w prawo i, podążając zgodnie z drogowskazem, zjechać kilkadziesiąt metrów w ulicę Hotelową, przy której znajduje się wieża widokowa.
Jadąc dalej ulicą Twardą, za wiaduktem drogowym skręcamy w prawo, w prowadzącą do lasu szutrową ulicę Jarzębinową. Kolejny odcinek szlaku przebiega przez las. Po ok. 4 km, mijając Leśnictwo Bagieńsko, dojeżdżamy do Faltyjanek – niewielkiej osady z kilkoma zabytkowymi, drewnianymi chałupami.
Następny etap prowadzi 6 km lasem w kierunku północnym. Należy uważać na oznakowanie, ponieważ w niektórych miejscach go brakuje. Dojeżdżamy do letniskowej miejscowości Tarda, położonej nad jeziorem Bartężek. Kontynuujemy wycieczkę krótkim odcinkiem drogi asfaltowej, przy której znajduje się wiata postojowa z tablicą informacyjną. Kolejną miejscowością letniskową nad jeziorem Bartężek jest Winiec. Tu także możemy odpocząć pod wiatą.
Za Wińcem docieramy do jeziora Krebs i ponownie przecinamy Kanał Elbląski. Za mostem skręcamy w lewo w drogę szutrową. Wracamy do Miłomłyna rowerowym Szlakiem Kanału Elbląskiego, który pokrywa się tutaj ze szlakiem czerwonym.
Przy wjeździe do Miłomłyna możemy odbić ze szlaku w lewo i zgodnie z drogowskazem przejechać 600 m ulicą Tartaczną do śluzy komorowej na Kanale Elbląskim. Ustawiono przy niej tablicę poświęconą Janowi Pawłowi II, który pływał po kanale kajakiem w latach 1959 i 1973. Obok zasadzono dąb.
Szlak wspaniale nadaje się na rodzinne wycieczki rekreacyjne. Mimo niewielkich pagórków trasa należy do łatwych i jest dostępna dla każdego turysty. Przebiega w większości drogami gruntowymi o dobrych parametrach, a ze względu na znikomy ruch samochodowy jest bardzo bezpieczna.Miłomłyn leży przy drodze S7, 13 km na północ od Ostródy, gdzie znajduje się najbliższa stacja kolejowa.
Związki „Inki” z Miłomłynem
Danuta Siedzikówna „Inka” – sanitariuszka 5 Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” – na przełomie 1945 i 1946 r. pracowała w Nadleśnictwie Miłomłyn pod przybranym nazwiskiem Obuchowicz. 28 sierpnia 1946 r. została zamordowana, a miejsce jej pochówku UB utajniło. Jej szczątki odnaleziono w 2014 r. na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku.
Pomnik oberlandzkich flisaków
Pomnik stoi obok mostu łączącego brzegi Kanału Elbląskiego między Wińcem a Liksajnami. Został ufundowany przez samych flisaków, którzy chcieli uczcić swoich towarzyszy poległych podczas I wojny światowej. Obecnie brakuje na nim oryginalnego napisu „Opuścić banderę 1914–1918. Oberlandzcy flisacy towarzyszom broni”. Przepływające kanałem statki opuszczały w tym miejscu banderę na znak hołdu. Obok pomnika rośnie dąb – pomnik przyrody.
Miłomłyn
Na początku XIV w., w miejscu wcześniejszej osady, Krzyżacy zbudowali zamek i młyn. Obok powstało targowisko Liwemühl (Młyn nad Liwą). Później jego nazwa ewoluowała, zmieniając się w Liebemühl. Obecna nazwa jest jej polskim tłumaczeniem.
Miłomłyn uzyskał prawa miejskie w 1335 r. Status miasta utracił po II wojnie światowej ze względu na duże zniszczenia oraz małą liczbę mieszkańców (w 1945 r. było ich tylko ok. 400). Odzyskał go w 1998 r., obecnie liczy ok. 2,5 tys. mieszkańców. Do rozwoju Miłomłyna w XIX w. przyczyniła się budowa Kanału Elbląskiego w latach 1844–1860 oraz doprowadzenie kolei w 1893 r. Uruchomiona wówczas linia kolejowa Ostróda – Elbląg została rozebrana w 1945 r. Druga z przebiegających przez Miłomłyn linii kolejowych, zbudowana w 1903 r., łączyła Ostródę i Morąg. Dzięki tym inwestycjom na przełomie XIX i XX w. Miłomłyn stał się węzłem dróg wodnych i kolejowych oraz ośrodkiem handlu drewnem.
Jednym z głównych zabytków miasta jest neogotycki kościół pw. św. Bartłomieja, wzniesiony w latach 1898–1901. Po starszej świątyni, zbudowanej w 1341 r., pozostała gotycka wieża, obecnie dzwonnica, oraz północna ściana nawy, która dziś pełni funkcję muru. Wewnątrz kościoła warto zwrócić uwagę na barokowy ołtarz główny, witraże, organy, ambonę z 1715 r., znajdującą się pod nią kamienną chrzcielnicę z 1720 r. oraz granitową kropielnicę z XIV–XV w. W Miłomłynie zachowały się także pozostałości murów miejskich z XIV w.
Obszar ochrony uzdrowiskowej
W 2016 r. Miłomłyn wraz z sołectwami Bagieńsko i Tarda uzyskał status obszaru ochrony uzdrowiskowej. Na podstawie badań stwierdzono tu odpowiednie warunki bioklimatyczne oraz możliwość leczenia borowiną dolegliwości związanych z chorobami dróg oddechowych, schorzeniami reumatologicznymi i urazami ortopedycznymi. Leśny Park Uzdrowiskowy znajduje się przy ulicy Leśnej w Miłomłynie.
Kanał Elbląski
Kanał Elbląski został uznany za jeden z siedmiu cudów Polski. Jego całkowita długość, do której wliczono też długość odgałęzień, wynosi 151,7 km, a główny odcinek między Ostródą a Elblągiem ma 84 km. Różnica poziomów wody sięga 103,4 m. Aby ją pokonać, zamiast śluz na kanale wybudowano pięć pochylni, po których przetacza się statki na platformach ustawionych na szynach. Urządzenia wyciągowe są napędzane mechanicznie siłą przepływu wody. Do dziś pochylnie (Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie i Całuny) funkcjonują w tradycyjny sposób. Ponadto na kanale działają cztery śluzy (Miłomłyn, Zielona, Ostróda i Mała Ruś).
Kanał zbudowano w latach 1844–1860. Jego projektantem i głównym budowniczym był Georg Jacob Steenke. Kanał pełnił początkowo ważną rolę gospodarczą. Dzięki niemu transportowano towary z Mazur Zachodnich do Elbląga, skąd docierały nad Bałtyk. Były to głównie płody rolne (zwłaszcza zboże) i drewno (sosna taborska). Niedługo po otwarciu kanału uruchomiono linię kolejową, przez co utracił on swe funkcje gospodarcze. Stał się za to rozpoznawalną atrakcją turystyczną. Obecnie kilku armatorów oferuje od wiosny do jesieni rejsy turystyczne kilkunastoma trasami.
Lasy Taborskie
Lasy Taborskie mają charakter mieszany, jednak w ich składzie gatunkowym dominuje sosna, wyraźnie przeważająca nad innymi drzewami, takimi jak dąb, buk czy grab. Tutejszy ekotyp, czyli lokalna odmiana sosny, wyróżnia się zarówno ogólnym pokrojem drzew, jak i jakością pochodzącego z nich drewna. Sosny taborskie charakteryzują się brakiem gałęzi w dolnej i środkowej części pnia oraz brakiem zewnętrznych śladów po nich. W konsekwencji drewno nie ma sęków wewnętrznych, dzięki czemu stanowi cenny i wartościowy surowiec, zwłaszcza przy produkcji sklejki i do celów szkutniczych. Dawniej wykorzystywane było m.in. do budowy masztów żaglowców. Dla ochrony starodrzewu sosnowego, mającego 250–270 lat, w pobliżu miejscowości Tabórz, na północ od Ostródy, został utworzony rezerwat przyrody Sosny Taborskie.
Napoleon a sprawa taborska
Postępująca za armią Napoleona ekspedycja naukowa zainteresowała się jakością tutejszych sosen, a sam władca nakazał wysłanie do Francji ich nasion. W 1900 r. na światowej wystawie w Paryżu sośnie taborskiej nadano miano najlepszego surowca sosnowego świata.
