Amfiteatr
Ekomarina
Ślad trasy w pliku GPX
Atrakcyjny krajobrazowo szlak przebiega przez Mrągowo i północne okolice miasta. Polecany jest na krótkie, rodzinne wyprawy. Warto zrobić przystanek w Szestnie, aby obejrzeć okazały gotycki kościół i pozostałości jedynego w obecnym powiecie mrągowskim zamku. Jeżeli na wycieczkę wybierają się mali rowerzyści, warto także zaplanować przerwę w Polskiej Wsi, gdzie można odwiedzić minizoo.
Z trasy rozciągają się malownicze widoki na jezioro Juno, które jest typowym jeziorem rynnowym. Wąski akwen ma ponad 6 km długości, jego średnia głębokość wynosi 11 m, a maksymalna sięga nawet 33 m. Brzegi jeziora są strome, a jego linia brzegowa jest urozmaicona. Juno to jeden z akwenów wypełniających Wielką Rynnę Mrągowską; pozostałe to: Wągiel, Wierzbowskie, Czos, Kiersztanowskie i Dejnowa. Wraz z łączącą je rzeką Dajną stanowią one ciekawy szlak kajakowy, prowadzący z Piecek do Świętej Lipki.
Szlak rozpoczyna się w Mrągowie przy mostku nad rzeką Dajną, nieopodal Ekomariny. Przed Ekomariną kierujemy się w lewo, wzdłuż boisk, do ulicy Jaszczurcza Góra. Jeśli pojedziemy prosto, dotrzemy do amfiteatru. Przy obiekcie jest dostępny taras widokowy.
Będąc już na ulicy Jaszczurcza Góra, skręcamy w lewo, po prawej stronie mijamy camping. Następnie kierujemy się w prawo i przeprowadzamy rower na drugą stronę ulicy Giżyckiej. Dalej jedziemy drogą rowerową po dawnym nasypie wąskotorówki w stronę Miasteczka Westernowego Mrongoville, mijamy je, przejeżdżamy pod wiaduktem, docieramy do drogi asfaltowej i skręcamy w prawo (do Popowa Salęckiego trasa pokrywa się z Mazurską Pętlą Rowerową).
Na skrzyżowaniu z drogą prowadzącą do Młynowa skręcamy w prawo, a po paru metrach odbijamy w lewo i wjeżdżamy na drogę szutrową. Znajdujemy się ponownie na dawnym torowisku kolejki wąskotorowej. Jedziemy dalej nasypem, mijając skrzyżowanie. W oddali po lewej stronie widzimy Popowo Salęckie. Dojeżdżamy do miejsca, w którym krzyżują się drogi gruntowe, i skręcamy w lewo w kierunku wsi.
Dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą asfaltową. Zbaczając z trasy drogą asfaltową na wschód, dojedziemy do plaży z pomostem nad jeziorem Salęt. To szczególnie urokliwe miejsce, ponieważ zbiornik jest przecięty groblą, którą dawniej przejeżdżała wąskotorówka.
Wracamy do skrzyżowania w Popowie Salęckim, skręcamy w prawo, na północ i jedziemy dalej drogą brukowaną pod górkę. Po lewej stronie mijamy wiejski cmentarz ewangelicki położony u podnóża zalesionego pagórka. Na skrzyżowaniu dróg gruntowych skręcamy w lewo (na krótkim odcinku nawierzchnia szutrowa jest tutaj nierówna).
Następnie drogą z betonowych płyt zmierzamy w kierunku widocznego w oddali kościoła w Szestnie. Mijamy po prawej stronie osiedle mieszkaniowe, docieramy do drogi wojewódzkiej nr 591 i skręcamy w prawo. Zjeżdżając w dół przy restauracji po lewej stronie drogi, dotrzemy do pozostałości zamku krzyżackiego. Zbudowano go w XIV w. w zakolu rzeki Muntówki. Historia zamku została opisana na tablicach ustawionych przy resztkach murów. Kolejnym zabytkiem Szestna, który warto zobaczyć, jest gotycki kościół Świętego Krzyża. Mijamy go po prawej stronie drogi.
Przed skrzyżowaniem z drogą do Wyszemborka musimy skręcić w lewo, w ulicę prowadzącą między blokami. Odcinek o długości ok. 1,3 km, do drogi w kierunku Świętej Lipki, ma niestety gorszą nawierzchnię i miejscami przypomina drogę polną.
Po dotarciu do szosy asfaltowej skręcamy w prawo, po czym zjeżdżamy z niej w drogę gruntową w kierunku Kiersztanowa. Na tym odcinku możemy podziwiać malownicze widoki jeziora Juno oraz niezwykle pagórkowate, nawet jak na Mazury, krajobrazy.
Docieramy do Kiersztanowa. To mała wieś, pięknie położona pomiędzy dwoma jeziorami rynnowymi: Juno i Kiersztanowskim, które łączy rzeka Dajna. Naprzeciwko skrzyżowania, na posesji prywatnej, można zobaczyć otoczony drzewami kopiec o wysokości ok. 3 m. Prawdopodobnie jest to pozostałość po pogańskich Prusach. Nie wiadomo jednak, do czego kopiec służył.
Skręcamy w lewo i przejeżdżamy mostem na Dajnie. Przed mostem, po lewej stronie znajduje się sklep, natomiast po prawej stoi pomnik, który upamiętnia założenie wsi. Dojeżdżamy do skrzyżowania w centrum miejscowości, szlak prowadzi nas w lewo. Na rozwidleniu dróg ponownie skręcamy w lewo, na południe, równolegle do widocznego po lewej stronie brzegu jeziora Juno. Po drodze mijamy duży granitowy krzyż, ufundowany przez rodzica po śmierci dziecka.
Zbliżamy się do lasu. Dojeżdżamy do rozwidlenia dróg, na którym kierujemy się w lewo szutrowym podjazdem. Na tym odcinku droga prowadzi wzdłuż wysokiego brzegu jeziora, rozciągają się z niej przepiękne widoki na morenowe wzniesienia.
Docieramy do drogi wiodącej do Polskiej Wsi. Jadąc dalej wśród pól, po lewej stronie widzimy pas lasu, który porasta strome zbocza tzw. Polskiego Wąwozu. Jest to bardzo malownicze miejsce, warte przechadzki, chociaż samo dojście do niego może być utrudnione, bowiem wąwóz jest otoczony polami uprawnymi. Najlepiej odwiedzić go zimą lub wczesną wiosną, gdy rośliny nie są wysokie. Latem może to być trudne.
Wąwóz ma ok. 600 m długości i jest głęboki na ok. 30–40 m. Jego osobliwości to bujna i oryginalna flora oraz ukształtowanie terenu. Ściany wąwozu są strome, w wielu miejscach nie można się na nie wspiąć. Jego nazwa pochodzi od niedalekiej Polskiej Wsi.
Dojeżdżamy do drogi asfaltowej w Polskiej Wsi. Szlak przebiega dalej prosto, a następnie skręca w lewo. Jeżeli towarzyszą nam mali rowerzyści, możemy zjechać nieco z trasy w prawo, do minizoo, w którym zobaczymy wiele gatunków zwierząt, przede wszystkim domowych. Można je karmić i głaskać, ponieważ są oswojone.
Wracamy na szlak. Na końcu wsi, na zakręcie, po lewej stronie znajduje się punkt widokowy, z którego rozciąga się kolejna wspaniała panorama jeziora Juno z masywną wieżą kościoła w Szestnie w tle. Warto zatrzymać się tu na chwilę, żeby zrobić pamiątkowe zdjęcia.
Ostatni odcinek prowadzi z powrotem do Mrągowa, prosto, drogą asfaltową. Po prawej stronie mijamy cmentarz komunalny, zjeżdżamy w dół, po czym ścieżką pieszo-rowerową jedziemy wzdłuż ulicy Młodkowskiego. Przecinamy drogę krajową nr 59 i docieramy do skrzyżowania obok stacji paliw. Przeprowadzamy rower na drugą stronę jezdni.
Tu zaczyna się ulica Królewiecka. To dawny trakt reprezentacyjny, jego zabudowa została jednak niestety częściowo zniszczona podczas II wojny światowej. Po prawej stronie widzimy okazały neogotycki budynek sądu, a naprzeciw niego, po drugiej stronie ulicy Królewieckiej, wznosi się siedziba władz miejskich, gminnych i powiatowych. Ten reprezentacyjny obiekt powstał w 1912 r. Architektonicznie nawiązuje do tzw. stylu wilhelmińskiego. Miał świadczyć o sile i potędze ówczesnych Niemiec. Przed budynkiem stoi pomnik Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza.
Zamykamy pętlę, jadąc wzdłuż brzegu jeziora Czos w kierunku Ekomariny.
Szlak jest oznakowany kolorem zielonym. Ze względu na dłuższe odcinki o nawierzchni szutrowej na trasę najlepiej wybrać się rowerem turystycznym lub crossowym.
Nie ma możliwości bezpośredniego dojazdu pociągiem na trasę. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w Kętrzynie, ok. 25 km od Mrągowa. Kursują tędy niektóre pociągi regionalne z Olsztyna do Ełku. W Mrągowie krzyżują się drogi krajowe nr 16 (przez Olsztyn i Ełk do granicy z Litwą) oraz 59 (prowadząca z Giżycka na południowy zachód).
Dojeżdżający na trasę samochodem mogą skorzystać z parkingu przy ulicy Giżyckiej.
Miasto powiatowe liczące ok. 20 tys. mieszkańców, położone nad jeziorami Czos i Juno. Ze względu na lokalizację oraz bogatą i różnorodną ofertę noclegową (ok. 3 tys. miejsc) jest jednym z najważniejszych ośrodków turystycznych na Mazurach, a przy tym idealną bazą wypadową do zwiedzania regionu.
Mrągowo jest także jednym z najstarszych mazurskich miast. Prawa miejskie otrzymało na początku XV w. Nie zostało zniszczone podczas II wojny światowej. Dzięki zachowanej oryginalnej zabudowie, stanowiącej unikat w skali regionu, w Mrągowie można dziś poczuć klimat dawnego wschodniopruskiego miasteczka.
Obecny plac Kajki, dawny Wielki Rynek, został wytyczony po pożarze z 1822 r. Przylega do niego Mały Rynek, który zachował się z czasów, gdy zakładano miasto. Do dziś zachowany został także średniowieczny układ ulic Starego Miasta, przy których stoją zabytkowe – neogotyckie, secesyjne i neoklasycystyczna – kamienice.
Do głównych zabytków Mrągowa należy jeden z najstarszych na Mazurach ratusz z 1824 r., w którym obecnie mieści się oddział Muzeum Warmii i Mazur. Najstarszym obiektem miasta jest natomiast Strażnica Bośniacka (w której również urządzono ekspozycję muzealną), wspomniana już w 1771 r. Wśród trzech zabytkowych świątyń są: cerkiew prawosławna, pierwotnie synagoga z 1895 r., kościół ewangelicki z XVIII w. oraz katolicki kościół św. Wojciecha w stylu neogotyckim z 1860 r.
W parku Sikorskiego warto zobaczyć wieżę Bismarcka z 1906 r. Ma 23 m wysokości i jest najlepiej zachowana spośród wszystkich tego rodzaju budowli w województwie warmińsko-mazurskim upamiętniających Ottona von Bismarcka, zwanego „żelaznym kanclerzem”. Niedaleko od niej jest położony cmentarz z I wojny światowej, a przy ulicy Wojska Polskiego – zespół zabytkowych koszar wojskowych.
Mrągowo słynie z organizacji wielu festiwali. Najbardziej znane to: Piknik Country, Mazurska Noc Kabaretowa, Festiwal Weselnych Przebojów i Festiwal Kultury Kresowej. Duże wydarzenia kulturalne i sportowe odbywają się w pięknie położonym nad jeziorem Czos amfiteatrze. Jego scena jest zadaszona, a widownia należy do jednych z największych w Polsce – liczy 5280 miejsc. Uwagę przykuwa ściana z powiększającą się kolekcją podpisów artystów występujących na scenie amfiteatru. Przy obiekcie znajduje się ogólnodostępny taras widokowy.
Amfiteatr jest zlokalizowany w turystyczno-rekreacyjnej części miasta. Nieopodal usytuowane są plaża miejska i Ekomarina – mała przystań żeglarska z utwardzonym nabrzeżem, pływającym pomostem z trapami i odnogami cumowniczymi oraz slipem. Na terenie kompleksu znajdują się również toalety z natryskami, boiska sportowe, plac zabaw, punkt gastronomiczny. Wzdłuż brzegu jeziora Czos ciągnie się najdłuższa mazurska promenada, licząca ponad 5 km.
Miłośników militariów zaciekawi Muzeum Sprzętu Wojskowego, a w nim największa w Polsce północno-wschodniej kolekcja sprawnych pojazdów wojskowych, która liczy ok. 70 eksponatów. Jej perełkami są pojazdy gąsienicowe, wśród nich idealnie zachowany, legendarny czołg T-34.
Ciekawostka – Krzysztof Celestyn Mrongowiusz
Nazwa Mrągowo nawiązuje do postaci Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza (1764–1855), który urodził się w Olsztynku, a zmarł w Gdańsku. Był tłumaczem, kaznodzieją, filozofem i nauczycielem języka polskiego. Zasłynął jako autor rozpraw, podręczników języka polskiego oraz słowników polsko-niemieckich. Zbierał pieśni mazurskie i kaszubskie. Przed budynkiem Urzędu Miejskiego w Mrągowie stoi jego pomnik. Z samą miejscowością, która do końca II wojny światowej nosiła niemiecką nazwę Sensburg (spolszczaną na Ządzbok), nie miał niestety nic wspólnego.
W położonym zaledwie 2 km na zachód od Mrągowa Marcinkowie znajdują się tematyczne Ogrody Pokazowe. To ukwiecone miejsce idealne do relaksu, pełne kolorów i zapachów. Urządzono w nim 14 zakątków prezentujących różne typy ogrodów, m.in.: śródziemnomorski, skalny, wiejski i japoński. W sąsiedztwie ogrodów ustawiono wolierę dla motyli. W sezonie letnim znajdują w niej azyl przedstawiciele ich rodzimych gatunków. W pobliżu znajduje się Izba Regionalna, w której można poznać tradycje mazurskie.
To duża, jak na mazurskie warunki, wieś sołecka w gminie Mrągowo, licząca ok. 600 mieszkańców. Co ciekawe, od połowy XVIII w. do 1818 r. była siedzibą powiatu. Jest jedną z najstarszych miejscowości południowej części Mazur. Została założona w XIV w. Do znaczących zabytków należą tutejszy kościół oraz pozostałości zamku krzyżackiego.
Kościół Świętego Krzyża to jedna z najstarszych i najpiękniejszych gotyckich świątyń w regionie. Pierwsza ceglana budowla została wzniesiona w XV w., ale w wyniku pożaru w 1618 r. uległa zniszczeniu. Odbudowano ją w 1639 r. Warto zwrócić uwagę na masywną, obronną wieżę zbudowaną z kamieni polnych i cegieł, zwieńczoną krzyżem jerozolimskim. W jej górnej części, po południowej stronie uwagę przykuwają unikatowe na tym terenie szczegóły architektoniczne w stylu romańskim. Wieża jest najstarszą częścią kościoła. Pod jej posadzką prawdopodobnie chowano starostów sześcieńskich. Oryginalne wyposażenie kościoła pochodzi z XVI i XVII w. Do jego najstarszych elementów należą rzeźby ołtarza głównego, prawdopodobnie z XV w. Uwagę zwraca piękna polichromia drewnianego sufitu. Do 1980 r. kościół należał do parafii luterańskiej, obecnie jest katolicki.
Po drugiej stronie ulicy zachowały się pozostałości zamku krzyżackiego, zbudowanego w XIV w. w zakolu rzeki. Był to jedyny zamek na terenie obecnego powiatu mrągowskiego. Pierwotnie pełnił funkcje obronne, później gospodarcze. Od XVI do XVIII w. stanowił siedzibę starostwa. Na początku XIX w. obiekt był w fatalnym stanie, więc zdecydowano się na jego rozbiórkę. Przy resztkach murów ustawiono tablice informacyjne.
Na terenie dawnego podgrodzia stoi klasycystyczny dwór z XIX w., przylega do niego park. Od średniowiecza obiekty podgrodzia pełniły funkcję gospodarczą. Dawniej mieściły się tu magazyny i warsztaty rzemieślnicze. Przed II wojną światową na ziemiach należących do majątku działały gorzelnia, młyn wodny i pieczarkarnia. W 1945 r. dwór został ograbiony przez Rosjan. Obecnie stanowi własność prywatną.
Obok pozostałości zamku działa restauracja Staropolska. Warto zajrzeć do ciekawego menu – w lokalu serwowane są znane w okolicy ślimaki po burgundzku. Jest to ulubiona restauracja dziennikarza Marcina Mellera, którego dom znajduje się nieopodal.
Fragment trasy w okolicach Popowa Salęckiego został wytyczony nasypem dawnej kolei wąskotorowej. W 1898 r. oddano do użytku jej pierwszy odcinek Kętrzyn – Sławkowo – Mrągowo oraz odgałęzienie Sławkowo – Salpik – Ryn. Dzięki kolejce rozwijał się nie tylko ruch pasażerski, ale również handel między miastami w okolicy. Dworzec wąskotorówki w Mrągowie znajdował się przy ulicy Młodkowskiego (niedaleko obecnej stacji paliw). Podróż „ciuchcią” z Mrągowa do Kętrzyna trwała długo, ponieważ średnia prędkość wynosiła 25–30 km/godz. Kolejka przestała funkcjonować na tym odcinku pod koniec lat 60. XX w., linię kolejową rozebrano.
ul. Ratuszowa 5, 11-700, Mrągowo, tel. +48 721 620 555, 89 544 40 90,
info@it.mragowo.pl, www.it.mragowo.pl
