Ślad trasy w pliku GPX
Parking leśny w okolicach Osikowa (0,0 km) • Kanał Mazurski (2,2 km) •
punkt widokowy nad jeziorem Oświn (5,2 km) • Wyskok (6,5 km) • Bajory
Wielkie (9,2 km) • Brzeźnica, Kanał Mazurski (13,4 km) • Kałki (14,9 km) •
Skandławki (21,4 km) • Jegławki (24,5 km) • Wilczyny (28,1 km) • parking leśny
w okolicach Osikowa (32,1 km)
Walorami trasy są malownicze widoki, liczne jeziora i stare, zapomniane przez czas wioski,
w których zachowały się pozostałości dawnych dworów i przedwojenne, ceglane, kryte czerwoną dachówką zabudowania gospodarcze. Jednak największym atutem szlaku jest piękna przyroda i dziki charakter tych okolic.
Szlak rozpoczyna się na dużym parkingu leśnym z wiatami oraz miejscem na ognisko. Wyruszając
z niego szutrową drogą, mijamy kilka tablic edukacyjnych, m.in. dotyczących krzyżackich wałów granicznych i Kanału Mazurskiego. Następnie przejeżdżamy przez Kanał Mazurski starym drewnianym mostem. Po dotarciu do osady leśnej Marszałki jedziemy kilkadziesiąt metrów prosto, po czym skręcamy w lewo, w kierunku jeziora Oświn. Możemy stąd podziwiać piękną panoramę akwenu. Jest także szansa, że zobaczymy tu wolno żyjące koniki polskie. We wsi Wyskok (ok. 1 km od granicy państwa) skręcamy w lewo. Teren jest tu łagodnie pagórkowaty. Dalej, za miejscowością Bajorski Gaj skręcamy w prawo, do wsi Bajory Wielkie. Można tu zjechać z trasy w lewo, aby obejrzeć dwie nieukończone śluzy na Kanale Mazurskim.
Następną miejscowością na trasie jest Brzeźnica. Mijamy w niej dworek z zaniedbanym parkiem
i dalej drogą asfaltową, przez most na kanale docieramy do miejscowości Kałki. Tutaj zobaczyć można kolejny dwór, ten jest pięknie odrestaurowany. Objeżdżamy zabudowania dworskie drogą szutrową i kierujemy się prosto na południe. Przecinamy asfaltową szosę i jedziemy lasem do Skandławek. Szlak prowadzi dalej w lewo, natomiast z prawej strony widać zabytkowy, ale niestety również zaniedbany dwór. Ostatni odcinek trasy wiedzie drogą wyłożoną betonową trylinką do Jegławek. Miejscowość i pałac są znane z literatury. Opisał je urodzony tu w 1934 r. Arno Surmiński.
Pelikany na Mazurach
W latach 70. XX w. w pobliżu stawu w Bajorach Wielkich zaobserwowano pelikana! Fakt pojawiania się tych ptaków na Mazurach potwierdzają ornitolodzy. Co ciekawe, w XVII w. pelikana w okolicach Węgorzewa zaobserwował także pastor Jerzy Andrzej Helwing, znany ze swego zamiłowania do nauk przyrodniczych.
Naprzeciwko pałacu kierujemy się drogą wzdłuż północnego brzegu stawu w stronę Wilczyn i dalej Osikowa. Szlak oznaczony kolorem czerwonym został w całości poprowadzony po drogach wyłączonych z ruchu lub po drogach lokalnych o małym i bardzo małym natężeniu ruchu, nie ma na nim niebezpiecznych skrzyżowań. Ze względu na rodzaj nawierzchni na trasę polecane są rowery crossowe i górskie. Osikowo leży blisko granicy z obwodem kaliningradzkim, 23 km na północny zachód od Węgorzewa i ok. 30 km na północ od Kętrzyna. Nie ma możliwości dojazdu do początku trasy z rowerem komunikacją publiczną. Najbliższa czynna stacja kolejowa znajduje się w Kętrzynie.
Rezerwat przyrody Jezioro Siedmiu Wysp
Rezerwat faunistyczny o powierzchni 1763 ha obejmuje jezioro Oświn (zwane także Jeziorem Siedmiu Wysp) wraz z otaczającym je terenem – torfowiskami, trzcinowiskami, rozlewiskami, bagnami, lasami i łąkami. Został utworzony głównie w celu ochrony ptactwa wodnego i błotnego,
m.in. perkoza dwuczubego, zausznika, bąka, gęgawy, cyraneczki, płaskonosa, kani czarnej, orlika krzykliwego, bielika i derkacza. Oświn to także jedyne jezioro w Polsce, nad którym występuje owad z rzędu chruścików Limnephilus externus. Rezerwat jest wpisany na listę konwencji ramsarskiej,
która chroni obszary wodno-błotne o znaczeniu międzynarodowym. W północnej części jeziora,
w okolicach wsi Zielony Ostrów, od lat 90. XX w. żyją wolno koniki polskie. Obecnie dwa stada liczą kilkadziesiąt sztuk. W czasie ciężkich zim koniki dokarmiane są sianem.
Kanał Mazurski
Kanał przebiega przez terytorium Polski i Rosji. W założeniach miał mieć ok. 50 km długości
i połączyć Wielkie Jeziora Mazurskie z Bałtykiem poprzez rzeki Łynę i Pregołę, jednak nigdy nie został ukończony. Pierwsze zaawansowane plany jego przekopania powstały w XIX w. Ostateczny projekt zaakceptowano w 1908 r., a budowę rozpoczęto w 1911 r. Dwie wojny światowe wpłynęły na opóźnienia prac. Mimo dużego stopnia zaawansowania (ok. 90%) w 1942 r. ostatecznie przerwano budowę.
Rezerwat przyrody Kałeckie Błota
Rezerwat utworzony w 1988 r. w celu zachowania ekosystemu różnych gatunków zwierząt wodnych i błotnych. Na jego terenie pojawiły się bobry, które przystosowały ten obszar do swoich potrzeb.
W pobliżu znajduje się też rezerwat przyrody Bajory, chroniący podobne siedliska.
Krzyżacki wał graniczny
Ciekawym zabytkiem, zlokalizowanym przy początku szlaku, jest krzyżacki wał graniczny. Główny wał, ciągnący się na zachód od jeziora Oświn w kierunku Jeziora Arklickiego, wzniesiono z wykorzystaniem naturalnych warunków. Położony był pomiędzy podmokłymi dolinami strumieni
i bagiennymi obniżeniami, uzupełniając walory obronne terenu. Z obydwu stron wału ciągnęły się rowy. Szerokość całego założenia wynosiła 11 m. Pod wałem znajduje się warstwa spalenizny ze zwęglonymi pniami i gałęziami. Wał o pierwotnej wysokości 2,5 m usypano z piasku wykopanego
z rowów w czasie, gdy grubsze fragmenty drewna jeszcze się tliły. Prawdopodobnie w pobliżu znajdował się jeszcze jeden element umocnień – przesieka wykonana z powalonych drzew, tworzących trudną do przejścia zaporę.
Dwór w Brzeźnicy
Dwór został wybudowany w 1. poł. XIX w. To parterowy budynek z dwukondygnacyjnymi ryzalitami w części środkowej, znajdującymi się od frontu i od ogrodu. Na frontowej ścianie jest też przeszklony ganek z czterema kolumnami podtrzymującymi taras z ozdobną balustradą. Wokół dworu rozciąga się park krajobrazowy z zachowanym starodrzewem. Na dachach dworu i budynków gospodarczych można zobaczyć ok. 20 gniazd bocianich. Po 1945 r. obiekt należał do Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W lesie, w odległości ok. 1 km od zabudowań majątku znajduje się cmentarz rodowy jego właścicieli z zachowanymi nagrobkami. Sama miejscowość Brzeźnica należała od XV w. do 1824 r. do bardzo wpływowego pruskiego rodu Schliebenów, później do Totenhoeferów.
Dwór w Kałkach
Zespół dworski zbudowano w latach 20. XX w. Dwór jest jednopoziomowy, z podwyższoną częścią środkową, czyli ryzalitem, od frontu i parku. Po 1945 r. majątek ziemski w Kałkach funkcjonował jako gospodarstwo rolne należące do PGR-u Brzeźnica. Obecnie obiekt wraz z zabudowaniami gospodarczymi stanowi własność prywatną.
Dwór w Skandławkach
Dwór pochodzi z 1844 r. Został wybudowany według planów znanego niemieckiego architekta Leona von Klenzego (przedstawiciela romantyzmu historycznego w architekturze niemieckiej) dla rodziny Siegfriedów, która mieszkała tu do 1945 r. Jest to klasycystyczny, parterowy budynek.
Po II wojnie światowej majątek został upaństwowiony i włączony do PGR-u w Jegławkach. Obecnie jest własnością prywatną, ale teren nie jest zabezpieczony.
Pałac w Jegławkach
Najbardziej znana rezydencja w okolicy. W latach 1821–1944 Jegławki należały do rodziny Siegfriedów. Pałac został wzniesiony w 1848 r. jako siedziba rodu. Zbudowano go w stylu angielskiego neogotyku, z elementami typowymi dla włoskich willi podmiejskich. Po II wojnie światowej należał do Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Obecnie budynek został odnowiony.
W skład zespołu pałacowo-parkowego wchodzą duży park oraz liczne zabudowania gospodarcze. Pałac charakteryzuje się nieregularnym kształtem – poszczególne części budynku są jedno-, dwu- lub trójkondygnacyjne.
Jegławki w literaturze i filmie
Majątek ziemski w Jegławkach oraz sama wieś zostały opisane przez niemieckiego pisarza, jej dawnego mieszkańca Arno Surmińskiego. W książce „Wieś w Prusach Wschodnich” (niem. „Ein Dorf in Ostpreußen”) autor opisuje historię miejscowości, ludzi, kulturę, rodowy pałac Siegfriedów oraz ich powojenne losy. Bardzo często wplata też osobiste wątki i wspomnienia oraz zamieszcza liczne fotografie. Książka stała się popularna w Niemczech, a sam Surmiński otrzymał w 2011 r.
w Olsztynie tytuł honorowego obywatela województwa warmińsko-mazurskiego. To najwyższe wyróżnienie przyznawane przez Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego. W 2009 r. polski reżyser Jan Jakub Kolski wybrał pałac w Jegławkach na główne miejsce zdjęć do swojego filmu „Wenecja”, który powstał w oparciu o książkę „Sezon w Wenecji” Włodzimierza Odojewskiego.
