Ślad trasy w pliku GPX
Górowo Iławeckie (0,0 km) • Dęby (5,6 km) • rezerwat przyrody Jezioro Martwe
(13,4 km) • Zamkowa Góra (17,9 km) • Dzikowo Iławeckie (19,5 km) • Kandyty
(23,2 km) • Bukowiec (27,1 km) • Worławki (30,0 km) • Górowo Iławeckie (35,0 km)
Trasa przeznaczona dla średnio zaawansowanych rowerzystów, przebiegająca przez tereny przygraniczne. Na zakończenie wycieczki warto zwiedzić Górowo Iławeckie. Miasto ma ciekawą historię i kilka interesujących zabytków, są w nim również atrakcyjne tereny rekreacyjne.
Oznakowany początek szlaku znajduje się przy wyjeździe z Górowa Iławeckiego na północ, przy ulicy Podleśnej. Najpierw kierujemy się drogą asfaltową w stronę wsi Dęby. Teren jest tu raczej płaski, z niewielkimi wzniesieniami. Za Dębami docieramy do skrzyżowania. Jedziemy dalej prosto, zgodnie z drogowskazem „Granica Państwa 7”. Po ok. 3 km od skrzyżowania, na rozwidleniu dróg szutrowych skręcamy w lewo (droga w prawo prowadzi do granicy). Od skrzyżowania asfaltowa nawierzchnia robi się coraz bardziej zniszczona. Później droga zmienia się w gruntową, ale na tym odcinku jest jeszcze utwardzona. Przejeżdżamy nią ok. 3 km i skręcamy pod kątem 90 stopni w lewo, w szeroką drogę szutrową. Mijamy drewnianą tablicę „Stablack” (w czasie II wojny światowej w pobliskim Kamińsku działał obóz jeniecki Stalag IA Stablack). Kilkaset metrów za nią znajduje się Jezioro Martwe. Prowadzi do niego z drogi krótka, wąska ścieżka. Znad jeziora jedziemy dalej szutrem na południe. Na trasie zaczyna się pojawiać asfalt, pod nim widoczne są pozostałości bruku. Kierujemy się na Dzikowo Iławeckie, mijając po prawej stronie Górę Zamkową.
Za Dzikowem Iławeckim, na skrzyżowaniu z drogą biegnącą do Lelkowa, skręcamy w prawo
i dojeżdżamy do wsi Kandyty. Tu, przy kościele, znajduje się MOR Green Velo. W Kandytach skręcamy w lewo, na Bukowiec. We wsi wznosi się zabytkowy kościół (zob. s. 195), a przy drodze ustawiono wiaty turystyczne. Bukowca jedziemy dalej prosto do skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 512. Tu skręcamy w lewo. Ostatni odcinek trasy prowadzi główną szosą do Górowa Iławeckiego.
Ze względu na nawierzchnię trasę można uznać za przeznaczoną dla średnio zaawansowanych rowerzystów. Co prawda szlak w większości prowadzi drogami asfaltowymi, ale w północnej części ich nawierzchnia jest mocno zniszczona. Z tego względu na trasie najlepiej sprawdzi się rower crossowy lub górski. Po drodze nie ma ostrych podjazdów, a na szosach ruch samochodowy jest znikomy. Z oferty gastronomicznej można skorzystać jedynie w Górowie Iławeckim. Na trasie są za to wiaty turystyczne: na Górze Zamkowej, w Dzikowie Iławeckim i w Bukowcu, a także MOR w Kandytach. Górowo Iławeckie leży 27 km na zachód od Bartoszyc i 26 km na północ od Lidzbarka Warmińskiego, przez które przebiega droga krajowa nr 51. Nie ma możliwości dojazdu na trasę z rowerem komunikacją publiczną.
Uwaga! Granica państwa
W północnej części szlak przebiega miejscami kilkaset metrów od granicy państwa. Aby móc zwiedzać te okolice, należy obowiązkowo zgłosić Straży Granicznej (tel. 89 76 30 320) planowany przebieg wycieczki. W strefie nadgranicznej przez cały czas trzeba mieć przy sobie dowód tożsamości. Pod żadnym pretekstem nie można wchodzić na pas graniczny.
Jezioro Martwe
Proces rozkładu roślin i innych drobnych organizmów w zamulonej wodzie sprawił, że obecnie jest to zbiornik bez tlenu. Jego woda jest silnie zakwaszona. Podchodząc bliżej do jeziora, należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ roślinność zarastająca jego brzegi tworzy pływający dywan, który czasami może się przerwać. Jezioro jest otoczone torfowiskiem. Można do niego dojść od drogi przesieką zaczynającą się przy czerwonej tablicy z nazwą rezerwatu. Rezerwat przyrody Jezioro Martwe utworzono w celu ochrony reliktowej rośliny maliny moroszki.
Góra Zamkowa
To najwyższy punkt Wzniesień Górowskich (216 m n.p.m.). Wzdłuż prowadzącej do niej drogi ustawiono tablice ścieżki edukacyjnej. Na górę wchodzi się po drewnianych schodach. Niestety nie widać stąd okolicy, ponieważ polana na szczycie jest otoczona drzewami. Znajdują się tu za to wyposażone w stoły wiaty, pod którymi można odpocząć.Dawniej Góra Zamkowa była miejscem kultu pogańskich Prusów. Niewykluczone, że stał na niej drewniany gródek. Na początku XIX w. królewiecki astronom Fryderyk Wilhelm Bessel prowadził stąd obserwacje gwiazd, a podczas ostatniej wojny prawdopodobnie ustawiono tu radionamiernik Heinricha Peilera FuSAn-733 dla pilotów Luftwaffe.
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Bukowcu
Świątynia z 1820 r. Jest to budowla salowa, orientowana. Manierystyczny ołtarz główny pochodzi
z początku XVII w.
Kandyty
Wieś powstała pod koniec XIII w. Była związana z jaćwieskim wodzem Skomandem, który w latach 1273–1281 walczył z Krzyżakami, a następnie uciekł na Ruś. Później jednak wrócił z wygnania
i pogodził się z niedawnymi wrogami. Przyjął chrzest i oddał się pod opiekę zakonu krzyżackiego.
W zamian za wierność otrzymał nadania w okolicach Kandyt. Jego historia kończy się więc inaczej niż innego wodza pruskiego Herkusa Montego. We wsi stoi kościół poewangelicki z 1575 r., zniszczony w 1945 r. i odbudowany z ruin.
Górowo Iławeckie
Nieduże, liczące obecnie ponad 4 tys. mieszkańców miasteczko, położone na siedmiu wzgórzach, w historycznej krainie Natangii. Do XIII w. okolicę zamieszkiwali Prusowie z plemienia Natangów.
Górowo powstało w 1335 r. Pierwotnie było osadą targową i stanowiło własność zakonu krzyżackiego. Później stało się miejscowością prywatną, co w przypadku miast zdarzało się rzadko na terenie byłych Prus Wschodnich. W latach 1482–1809 należało najpierw do rodziny Truchess-Waldburgów, a później do rodziny von Schwerinów. Warto zwrócić uwagę na średniowieczny układ urbanistyczny starego miasta z gotyckim ratuszem, rynkiem oraz zabytkowymi kamienicami. Wśród zabytków są też obiekty sakralne różnych wyznań: neogotycki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1895 r. oraz cerkiew greckokatolicka z XIV w. z przyległą smukłą, murowaną dzwonnicą z XV w. Świątynia pierwotnie funkcjonowała jako katolicka, a następnie ewangelicka. Wewnątrz można zobaczyć barokowe malowidło sufitowe z herbami rodowymi dawnych właścicieli miasta, a także ikonostas autorstwa Jerzego Nowosielskiego.
Nieopodal kościoła znajduje się budynek, w którym w 1807 r. nocował Napoleon Bonaparte. W pobliżu, przy ulicy Sikorskiego 18, obok przychodni, zachowało się kilka macew z dawnego kirkutu – pamiątka po społeczności żydowskiej. Unikatowymi zbiorami może poszczycić się tutejsze Muzeum Gazownictwa, działające w zabytkowej gazowni koksowej z 1908 r. To ciekawa propozycja dla miłośników historii i techniki.
Oryginalnym zabytkiem jest dom przedwojennego przedsiębiorcy budowlanego, stojący przy ulicy Armii Krajowej 17. Za nim widoczne są budynki dawnego zakładu. Najciekawszym elementem willi jest barierka tarasu na pierwszym piętrze, ozdobiona germańskimi runami. Kilka znaków zostało uszkodzonych, niektórych brakuje, więc sentencję można odczytać jedynie w przybliżeniu „Rozsądny stara się znaleźć prawdę, aby ostatecznie stać się wolnym od zwodniczej iluzji”. W Górowie Iławeckim, należącym do sieci Cittaslow, jest wiele miejsc, w których można odpocząć po zakończeniu wycieczki rowerowej.
Na zachód od rynku rozciąga się park miejski, z urokliwymi alejkami spacerowymi. Dobrym miejscem do rekreacji są również okolice Stawu Garncarskiego. W części południowo-zachodniej znajduje się promenada, są też dwa mola pływające dla wędkarzy: w części północnej akwenu oraz od strony skweru im. Sybiraków, za ratuszem. W północnej części miasta usytuowany jest natomiast sztucznie utworzony Zalew Miejski, bezpośrednio sąsiadujący z lasem. Otaczają go atrakcyjne tereny spacerowe, wyznaczono tu również miejsce na ognisko.
Pierwowzór Konrada Wallenroda
Po podboju krzyżackim w 1260 r. Natangowie wzięli udział w powstaniu przeciwko zakonowi. Jednym z przywódców zrywu był Herkus Monte, który w 1273 r., po wielu latach walki zginął w lesie
nieopodal Górowa. Postać Montego stała się inspiracją m.in. dla Adama Mickiewicza, który upodobnił do niego głównego bohatera swojej powieści „Konrad Wallenrod”.
Punkt Informacji Turystycznej w Górowie Iławeckim,
ul. Kościuszki 26, 11-220 Górowo Iławeckie, tel. 89 761 00 48,
infoturgorowo@mtnet.pl
PKN Orlen Bliska 69 Górowo Iławeckie, ul. Sikorskiego 28,
11-220 Górowo Iławeckie
Parafia greckokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego,
ul. ks. Mirosława Ripeckiego 1, 11-220 Górowo Iławeckie
„Róża Wiatrów”, ul. Wyszyńskiego 36, 11-220 Górowo Iławeckie
Gospodarstwo Agroturystyczne „Wielebowo”, Bukowiec 26,
11-220 Górowo Iławeckie
Noclegi „Róża Wiatrów”, ul. Wyszyńskiego 36, 11-220 Górowo
Iławeckie
