Ślad trasy w pliku GPX
Gołdap (0,0 km) • Jabłońskie (5,5 km) • Włosty (8,5 km) • Różyńsk Mały (18,1 km)• Sokoły (19,5 km) • Juchnajcie (21,2 km) • Widgiry (35,3 km) •Jagiele (38,0 km) • Zabin (41,7 km) • piramida w Rapie (43,9 km) • Lasy Skaliskie (56,0 km) • Kanał Brożajcki (58,2 km) • Popioły (66,0 km)
Opis trasy
Trasa prowadzi przez bardzo pagórkowate tereny. Na początkowym etapie, ze względu na brak zwartych kompleksów leśnych dookoła rozciąga się pofałdowany teren. Druga cześć szlaku przebiega wśród cechujących się drzewostanem mieszanym Lasów Skaliskich, dobrą drogą, przez obszar chroniony.
Trasa zaczyna się w centrum Gołdapi, obok Centrum Informacji Turystycznej przy placu Zwycięstwa. Pierwszy odcinek pokrywa się ze szlakiem Green Velo, którym docieramy do miejscowości Jabłońskie. Tutaj znajduje się pierwsze Miejsce Obsługi Rowerzystów (MOR).
Za Jabłońskimi drogę przecina nasyp kolejowy, po którym przebiega dalej szlak Green Velo. My jedziemy prosto droga asfaltowa. Na tym etapie teren jest jeszcze płaski. Po przejechaniu Włost trafiamy na rozwidlenie drogi. Trasa prowadzi dalej droga asfaltowa do Rożyńska Wielkiego. W tym miejscu można skrócić wycieczkę o ok. 11 km (skręcając za Włostami w utwardzony szuter w prawo, aby po ok. 3 km dojechać do Juchnajć), tracąc jednak możliwość przejażdżki wzdłuż rzeki Gołdapy.
Trzymając się trasy, jedziemy dalej w kierunku Rożyńska Wielkiego. Po prawie 3 km skręcamy drogą asfaltową w prawo, zgodnie z drogowskazem na Rożyńsk Mały. Po lewej stronie, wśród roślinności, można dostrzec Gołdapę. Będziemy jechać wzdłuż niej przez najbliższe kilka kilometrów.
Po przejechaniu przez most na Gołdapie skręcamy w prawo. Po lewej stronie znajduje się zagospodarowana rekreacyjnie, niewielka wyspa, na której można odpocząć. Dalej przez Jany i Sokoły, wciąż trzymając się w pobliżu rzeki, docieramy do miejscowości Juchnajcie. Trasa prowadzi w lewo, ponownie przecinając rzekę. Przy moście zachowały się pozostałości infrastruktury hydrotechnicznej. Kilkadziesiąt metrów od tego miejsca, we wsi dostępny jest teren rekreacyjny z wiatą. Dalej jedziemy drogą asfaltową do Rogali, gdzie wznosi się neogotycki kościół pw. św. św. Piotra i Pawła. Za wsią można zjechać z trasy i odwiedzić Klewiny z punktem widokowym na Czarnej Górze. Znajduje się tam również prosty, bezstylowy dwór z XIX w. Prowadzi do niego brukowana aleja stuletnich dębów i jesionów, która ma 1,6 km długości. Docierając do kolejnej na trasie miejscowości – Widgiry, po prawej stronie widzimy wiatę rekreacyjną. Utwardzonym szutrem jedziemy dalej, przez Jagiele i Stary Żabin (położony 0,5 km od granicy państwa) do Żabina. Przed wsią, po lewej stronie, zachował się cmentarz z czasów I wojny światowej. Będąc w Żabinie, warto zwrócić uwagę na późnogotycki kościół pw. Narodzenia NMP.
Trasa prowadzi następnie do skrzyżowania w Rapie. Tu należy koniecznie zboczyć ze szlaku w lewo (800 m), aby zobaczyć słynną piramidę. Przy rozjeździe, z lewej strony znajduje się zaniedbany dawny, park dworski. Z Rapy kierujemy się w prawo, przez Mieduniszki Małe, wzdłuż rzeki Węgorapy do Mieduniszek Wielkich. Udając się na wprost, można dojechać do dawnej osady Brożajcie (oddalonej o ok. 0,5 km od trasy), w której znajdują się ruiny dworu z parkiem. Podążając szlakiem, powinniśmy przejechać przez most. Kolejny, ponad trzykilometrowy odcinek prowadzi droga brukowana do Zabrostu Wielkiego. Na rozwidleniu za mostem na Węgorapie w Zabroście Wielkim skręcamy w lewo i jedziemy utwardzonym szutrem w stronę lasu. W Skalisku na drodze pojawia się asfalt. Pokonujemy nią ok. 1,4 km, po czym skręcamy w lewo, w drogę szutrowa prowadząca do lasu. Docieramy do Kanału Brożajckiego i podążamy dalej wzdłuż niego do miejscowości Śluza. Stąd kierujemy się na zachód, na rozwidleniu w lewo, droga wzdłuż linii lasu do Wydutek, a następnie, po pokonaniu mostu na Gołdapie, do Popiołów.
Na trasę warto wybrać się rowerem turystycznym, crossowym lub górskim, chociaż z wyjątkiem ostatniego etapu można ja przejechać także rowerem szosowym. Ze względu na mały ruch samochodowy szlak jest bardzo bezpieczny, a po drodze znajduje się kilka miejsc do odpoczynku, wśród nich są: MOR w Jabłońskich oraz place rekreacyjne w Rożyńsku Małym, Juchnajciach i Widgirach.
Gołdap leży tuż przy granicy z obwodem kaliningradzkim, przy drodze krajowej nr 65, 68 km na północ od Ełku i 57 km na północny zachód od Suwałk. Nie ma możliwości dojazdu do miasta z rowerem komunikacja publiczna.
Gołdap – Mazurski Zdrój
Gołdap leży na Mazurach Garbatych, na skraju Puszczy Rominckiej. Obecnie obszar ten jest zaliczany do Mazur, ale historycznie nazywany był Mała Litwa, ponieważ zamieszkiwali go głównie Litwini, którzy po hołdzie pruskim w 1525 r. przyjęli protestantyzm. Pierwotna nazwa miejscowości to Szyłajty, współczesna pochodzi od rzeki. Zabudowa miejska Gołdapi bardzo ucierpiała podczas II wojny światowej. Spośród zabytkowych obiektów przetrwały m.in. gotycki kościół pw. NMP Matki Kościoła, dawniej ewangelicki (wzniesiony w 1578 r., przebudowany w XVII i XVIII w., odbudowany w latach 1981–1984), kościół pw. św. Leona z 1894 r., wieża ciśnień z przełomu XIX i XX w. oraz kamienice z XIX w. Gołdap należy do sieci miast Cittaslow. To również jedyne w województwie warmińsko-mazurskim uzdrowisko, z okazałymi tężniami w pobliżu jeziora Gołdap. W centrum znajduje się duży i zadbany park miejski z placem Zwycięstwa, fontanną i pięknym mostkiem. Z błot borowinowych i najczystszego w Polsce powietrza korzystają kuracjusze usytuowanego w podmiejskim lesie Kumiecie sanatorium Wital. Leczą tu niedomagania narządu ruchu i układu oddechowego, a także reumatyzm. Część budynków zajmowanych przez sanatorium należała w czasie wojny do kompleksu kwatery Naczelnego Dowództwa Wojsk Lotniczych (Luftwaffe). W lesie Kumiecie wzniesiono, na wzór innych mazurskich kwater sztabowych, solidne schrony oraz kilka budynków towarzyszących. Kompleks nosił kryptonim „Robinson”.
Atrakcyjne są również okolice miasta. Odwiedzający znajdą tu zarówno piękne krajobrazy, jak i bogata infrastrukturę turystyczną. Najwyższym wzniesieniem jest Szeska Góra (309 m n.p.m.), malownicze okolice Żytkiejm otrzymały nazwę „polskich prerii”, a świerkowe lasy Puszczy Rominckiej porównywane są z tajga syberyjska. Na południe od miasta, na stokach Wzgórz Szeskich, działa Centrum Sportowo-Rekreacyjne „Piekna Góra”, a na Gołdapskiej Górze (272 m n.p.m.) ośrodek narciarski ze sztucznie naśnieżanymi trasami zjazdowymi, wyciągami krzesełkowym i dwoma orczykowymi oraz torem saneczkowym. Przy dolnej stacji wyciągów znajduje się obiekt noclegowy z restauracją.
Warto wiedzieć, ze w Gołdapi mieści się Światowe Centrum Smakoszy Kartaczy. Nie dziwi wiec, że właśnie tu organizowane są corocznie mistrzostwa w ich jedzeniu. To danie jest specjalnością okolicy. W Gołdapi znajduje się międzynarodowe przejście graniczne z Rosją (obwodem kaliningradzkim).
Rożyńsk Mały
We wsi miało niegdyś swoja siedzibę Państwowe Gospodarstwo Rolne. Zachowały się po nim zabudowania gospodarcze. Obecnie znajduje się tu minizoo „Wiejska Zagroda”, z alpakami, miniaturowymi kucykami, kozami, ptactwem ozdobnym, małpkami, lamami oraz szynszylami.
Kościół pw. Narodzenia NMP w Żabinie
Późnogotycka świątynia z początku XVI w., z niską wieżą i nieproporcjonalnie długim korpusem. Kolebkę nawy głównej podtrzymują pseudohelleńskie kolumny, a wystrój jest stylizowany na neobarokowy i neogotycki.
Piramida w Rapie
Unikatowy grobowiec w kształcie piramidy znajdujący się ok. 30 km na zachód od Gołdapi, niedaleko wsi Rapa. Niegdyś należał do rodziny Fahrenheidów, właścicieli majątku w Bejnunach (obecnie po stronie rosyjskiej). Prawdopodobnie wybudował go w 1812 r. zrozpaczony ojciec Friedrich von Fahrenheid po śmierci trzyletniej córeczki Ninette. Jej ciało zostało odpowiednio zabalsamowane i złożone w podwójnej trumnie. Budowle usytuowano na końcu specjalnie usypanej grobli. Pochowano w niej siedmioro przedstawicieli rodu. Grobowiec był widoczny z dworu w Rapie, ponieważ stał na osi widokowej biegnącej przez park. Dwór spalono, jego ruiny znajdują się na końcu zaniedbanej alei parkowej, w pobliżu zarastających sadzawek.
Zabrost Wielki
W 1914 r., w czasie I wojny światowej, wieś została zniszczona przez Rosjan, w latach 1916–1917 odbudowano ja według całościowego planu berlińskiego architekta Carla Kujatha. Do dzisiaj przetrwała w niezmienionym kształcie, co sprawia, że jest to najlepiej zachowana zabytkowa wieś Warmii i Mazur. Chałupy z podcieniami, wzniesione w konstrukcji ryglowej, maja charakterystyczny układ: dom mieszkalny jest ustawiony bokiem do drogi, stodoła szczytem, a pomiędzy budynkami znajdują się ozdobne bramy. Za ostatnimi zabudowaniami wsi można zobaczyć granitowy głaz z wyryta data 1914, przypuszczalnie upamiętniający bitwę stoczona tu we wrześniu tego roku. Za mostem na Węgorapie, w pobliżu cmentarza, wznosi się pagórek (95 m n.p.m.) o nazwie Zamkowa Góra. Prawdopodobnie pierwotnie znajdował się tam gród pruski. W końcu XIV w. zastąpiła go strażnica krzyżacka.
Lasy Skaliskie
Nazwa kompleksu leśnego pochodzi od nazwiska Pawła Skalicha. Ze względu na swój porywczy charakter stracił on posadę na dworze w Królewcu. Po odebraniu przywilejów, przydzielono mu ziemie na północ od Bań Mazurskich. Obecnie jest to obszar specjalnej ochrony ptaków, w którego skład wchodzą Lasy Skaliskie oraz doliny rzek Węgorapy i Gołdapy. Teren jest bardzo urozmaicony – od zabagnionych dolin rzecznych, torfowisk, poprzez duże kompleksy leśne, do łąk i pól uprawnych. Moczary, bagna i liczne cieki są naturalna bariera dla człowieka, dzięki czemu występuje tu ogromne bogactwo fauny i flory. Wśród zwierząt można spotkać m.in. łosie, rysie, kuny, lisy, jenoty, borsuki, wydry i bobry. To jedno z nielicznych miejsc, gdzie wciąż żyją watahy wilków.
Jest to również ważny teren bytowania żurawi. Ponadto występują tu m.in. bielik, orlik krzykliwy, jarząbek, dzięcioł średni i dzięcioł czarny. Na północy tego obszaru meandruje rzeka Węgorapa. Jej starorzecze to miejsce wyjątkowej urody i idealne siedlisko dla ptactwa wodnego.
Kanał Brożajcki
Przekopany w 1733 r. kanał przecina Lasy Skaliskie. W latach 1844–1850 przeprowadzano tu prace melioracyjne, wykopano m.in. kanał dopływowy, przy pomocy którego osuszono jezioro Miryt, obecnie bagno Minta. Na kanale zobaczyć można wiele urządzeń hydrotechnicznych: stopnie wodne i śluzy, jest tez elektrownia wodna w miejscowości Brożajcie. Obecnie kanał stanowi mało wymagający szlak kajakowy.
Centrum Informacji Turystycznej w Gołdapi
pl. Zwycięstwa 16
19-500 Gołdap
tel. 87 615 20 90
poczta@frrg.pl
www.uzdrowiskogoldap.pl
