Ślad trasy w pliku GPX
Olsztyn (0,0 km) • Redykajny (15,2 km) • Brąswałd (17,8 km) • Barkweda (21,7 km) • Cerkiewnik (28,8 km) • Swobodna (32,2 km) • Dobre Miasto (38,5 km) • Kunik (41,0 km) • Smolajny (43,9 km) • Łaniewo (56,2 km) • Lidzbark Warmiński (66,6 km)
Szlak prowadzi przez malownicze tereny Warmii, wśród pól, łąk i lasów. Trasa łączy dwie stolice regionu – Olsztyn i Lidzbark Warmiński, który przez ponad 600 lat był siedzibą biskupów warmińskich. Jej nazwa nawiązuje do Łyny – najdłuższej rzeki województwa. Jadąc nią, można również dotrzeć do przystani na szlaku kajakowym. W Dobrym Mieście wznosi się drugi pod względem wielkości kościół Warmii, a nieopodal, w Smolajnach znajduje się dawna letnia rezydencja biskupia.
Szlak zaczyna się w Olsztynie-Brzezinach, przy ulicy Kalinowskiego, i ciągnie się wzdłuż rzeki Łyny. Na początku jedziemy po terenie osuszonego w XVIII w. jeziora Płociduga Duża, potem przecinamy park Centralny zaprojektowany w stylu angielskim. Znajdują się tutaj aż cztery mosty łączące brzegi Łyny, jest także przystań kajakowa, wiele ścieżek dla pieszych i rowerzystów oraz fontanna ze specjalnym nocnym podświetleniem. W misie fontanny umieszczono instalację nawiązującą do pobytu Mikołaja Kopernika w Olsztynie, czyli zanurzone w wodzie półkule, które symbolizują planety Układu Słonecznego. Dla lubiących aktywną rekreację na świeżym powietrzu jest plac zabaw z elementami małej architektury rekreacyjnej oraz siłownia. Dalej jedziemy tuż obok zamku i przez park Podzamcze, drogą prowadzącą pod zabytkowymi wiaduktami kolejowymi, docieramy do rozległego Lasu Miejskiego z rozbudowaną siecią ścieżek pieszych i rowerowych. Na jego terenie zlokalizowana jest także elektrownia wodna.
Na północy miasta wjeżdżamy do lasu drogą o utwardzonej, szutrowej nawierzchni. Przez most Smętka, obok Bike Parku Wąwóz, docieramy do elektrowni wodnej na Łynie. W tym miejscu wpada do niej rzeka Wadąg. Przejeżdżamy mostem na drugą stronę Łyny (trzeba wspiąć się po schodach). Po dotarciu do ulicy Leśnej skręcamy w lewo obok oczyszczalni ścieków, a ok. 0,5 km dalej odbijamy w prawo.
Odchodzącą od ulicy Leśnej szutrową ulicą Wąwozową jedziemy dalej do ulicy Hozjusza. Skręcamy w pierwszej kolejności w prawo, a za przystankiem autobusowym w lewo, w kierunku zabudowań. Zanim do nich dotrzemy, na rozwidleniu odbijamy w prawo (uwaga: brak tabliczki z oznakowaniem szlaku).
Docieramy do miejscowości Redykajny. Na początku wsi skręcamy w prawo, przejeżdżamy przez most na Łynie i jedziemy dalej asfaltem przez Brąswałd do Barkwedy. W Brąswałdzie można odpocząć na przystani kajakowej z wiatą oraz miejscem na ognisko. Mijamy jezioro Mosąg i dojeżdżamy do Barkwedy. Dawnym korytem Łyny przepływa tędy Stara Łyna. We wsi kierujemy się drogowskazami na Strusiolandię, a dalej jedziemy ładną aleją w głąb lasu, zgodnie z oznakowaniem Warmińskiej Łynostrady.
Wyjeżdżając z lasu przed Cerkiewnikiem, docieramy na wzniesienie, z którego rozciąga się wspaniała panorama okolic z kościołem pw. św. Katarzyny. Szutrowym zjazdem kierujemy się do wsi, skąd jedziemy dalej drogą asfaltową. Przed Łyną skręcamy w lewo, na szutrową drogę oznaczoną drogowskazem „Swobodna 2”. Nad Łyną znajduje się miejsce do wypoczynku z wiatami.
W Swobodnej stoi ciekawa kapliczka, a przy niej drogowskaz na Dobre Miasto. Na końcu wsi rozpoczyna się droga asfaltowa (na kilkukilometrowym odcinku prowadzi wzdłuż niej ścieżka rowerowa), którą dojeżdżamy przez Knopin – tu warto zwrócić uwagę na stojącą po lewej stronie kapliczkę z 1792 r. – do Dobrego Miasta.
W Dobrym Mieście przejeżdżamy przez park przy Małej Łynie, w którym można zatrzymać się na odpoczynek. Jest to wspaniałe miejsce do zabawy dla dzieci. Wyjeżdżając z miasta, kierujemy się drogą wojewódzką nr 507 w stronę Braniewa. Na tym odcinku możemy skorzystać ze ścieżki rowerowej. Za Kunikiem skręcamy na Smolajny. We wsi zachował się dawny pałac biskupów warmińskich.
Dojeżdżamy do lasu i skręcamy w drogę wiodącą w prawo. Na tym odcinku można natknąć się na luźniejszy szuter. W Urbanowie kierujemy się na Łaniewo. Od Łaniewa do Lidzbarka Warmińskiego trasa pokrywa się z rowerowym Szlakiem Kolejowym, prowadzącym z Ornety. W Lidzbarku Warmińskim przez park im. Ireny Kwinto docieramy do Bulwaru nad Łyną.
Trasa została wytyczona w oparciu o istniejące drogi i ścieżki rowerowe, prowadzi także szosami o małym natężeniu ruchu samochodowego. Ze względu na szutrową, nieutwardzoną nawierzchnię w lasach zaleca się rowery do jazdy w terenie. Miłośnicy historii muszą zarezerwować sobie dużo czasu na zwiedzanie. W Lidzbarku Warmińskim trasa łączy się ze szlakiem Green Velo.
W Olsztynie są dwa dworce kolejowe (do początku szlaku bliżej jest z dworca Olsztyn Zachodni). W pobliże startu można również wygodnie dojechać autobusami komunikacji miejskiej (liniami nr 103, 128, 129). Stacje kolejowe są też w miejscowościach położonych na trasie: w Cerkiewniku, Swobodnej i Dobrym Mieście.
Maria Zientara-Malewska
Działaczka i poetka warmińska żyła w latach 1894–1984. Urodziła się w Brąswałdzie, w domu nr 4, który znajduje się na początku wsi. Przed wejściem ustawiono popiersie poetki. W centrum wsi, przy neogotyckim kościele pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, mieści się poświęcona jej izba pamięci.
Bitwa pod Barkwedą
Bitwa wojsk napoleońskich z wojskami rosyjskimi i pruskimi o przeprawę na rzece rozegrała się w dniach 2–4 lutego 1807 r.
Warmińska Łynostrada
Trasę można też potraktować jako rowerową wersję Szlaku Kopernikowskiego, ponieważ przebiega ona przez miasta, z którymi związany był wielki astronom.
Łyna
Łyna jest najdłuższą rzeką Warmii i Mazur. Ma ok. 260 km, a jej końcowy odcinek (64 km) przepływa przez teren Rosji. Tam rzeka, nazywana po rosyjsku Ławą, wpada do Pregoły. Dopiero w 1949 r. zmieniono oficjalnie jej niemiecką nazwę Alle, zastępując ją nazwą polską.
Łyna stanowi atrakcyjną, międzynarodową trasę kajakową. Przemierzając ją, można bliżej poznać historię regionu i jego walory przyrodnicze. Rzeka płynie przez historyczne ośrodki miejskie: Olsztyn, Dobre Miasto, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce i Sępopol. Przecina kilka ciągów moren czołowych, co przekłada się na zróżnicowany charakter poszczególnych odcinków jej doliny.
Łynę szczególnie upodobał sobie ks. Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II, który latem 1958 r. wraz z grupą studentów uczestniczył w spływie kajakowym jej górnym biegiem i wpadającą do niej Marózką. To właśnie podczas spływu dowiedział się o nominacji na biskupa krakowskiego.
Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie
Neogotycka świątynia, zbudowana na wzgórzu, pochodzi z lat 189–1896. Jej wnętrze ozdabia polichromia przedstawiająca sceny z dziejów Polski i Warmii, wykonana w 1912 r. W latach 1894–1928 proboszczem był tutaj ks. Walenty Barczewski (1856–1928), działacz ludowy i poseł do Landtagu. Został pochowany na miejscowym cmentarzu.
Strusiolandia w Barkwedzie
To gospodarstwo agroturystyczne z minizoo, w którym mieszka ok. 100 zwierząt. Wśród tych rzadziej spotykanych można zobaczyć m.in. strusie afrykańskie, emu, kuce, lamy, pawie czy bażanty królewskie.
Kościół pw. św. Katarzyny w Cerkiewniku
Neogotycka świątynia, położona na niewielkim wzniesieniu, dominuje nad wsią. Wybudowano ją w 1852 r. w miejscu wcześniejszego kościoła, który spłonął. Wystrój i wyposażenie są pseudobarokowe. Przed frontowym ogrodzeniem stoi pomnik upamiętniający ofiary I wojny światowej.
Dobre Miasto
Dobre Miasto otrzymało prawa miejskie w 1329 r. Podczas II wojny światowej jego centrum zostało całkowicie zniszczone, podobnie jak większość zabudowy. Po wojnie miasto odbudowano, ale niestety historyczne śródmieście nie zostało odtworzone. Obecnie Dobre Miasto liczy ponad 10 tys. mieszkańców i należy do międzynarodowej sieci Cittaslow.
Najbardziej znanym zabytkiem jest tu gotycki kościół pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych z lat 1376–1389. To druga pod względem wielkości świątynia na Warmii. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na sklepienie gwiaździste oraz na zabytkowe elementy wyposażenia.
Najstarszym z nich jest średniowieczny ołtarz Matki Boskiej z ok. 1430 r., tryptyk z wątkiem św. Anny Samotrzeć i dzieciństwa Chrystusa. Do zabytków barokowych należy ołtarz główny, powstały w latach 1743–1748, oraz wcześniejsza ambona z 1693 r. Na ścianie nawy południowej wisi duży
barokowy krucyfiks z 2. poł. XVII w. W części zachodniej znajduje się gotycka rzeźba Matki Boskiej na półksiężycu z ok. 1520 r., naturalnych rozmiarów. Kościół wkomponowany jest w zabudowania kolegiackie.
Wśród innych zabytków Dobrego Miasta warto także wymienić wzniesioną na planie koła, pięciokondygnacyjną gotycką Basztę Bocianią z lochem. Obecnie na niższych piętrach budowli mieści się galeria, a na wyższych Muzeum Dobrego Miasta. Prezentowane eksponaty są związane z historią miasta oraz Warmii, wśród nich można obejrzeć dawne mapy biskupstwa warmińskiego, plany miasta, fotokopie dawnych dokumentów, a także skamieliny. Nieopodal baszty, w ciągu kamieniczek urządzono Skansen Miejski, prezentujący dawne warsztaty rzemieślnicze.
W mieście działa znany zakład cukierniczy Jutrzenka, produkujący m.in. kultowe krówki i śliwki w czekoladzie.
Zespół pałacowo-parkowy w Smolajnach
W skład zespołu wchodzi barokowy pałac, zbudowany w latach 1741–1743, który bez większych modernizacji przetrwał do chwili obecnej. Po jego wschodniej stronie wznosi się wieża bramna z przylegającą do niej niewielką oficyną, pochodzącą z 1765 r. Zachowały się też liczne zabudowania folwarczne. Cały zespół otacza zabytkowy park ze starodrzewem, na który składają się lipy, graby, brzozy, klony, sosny, świerki, wiązy oraz sosny amerykańskie.
- Wojewódzkie Centrum Informacji Turystycznej w Olsztynie, ul. Staromiejska 1, 10-017 Olsztyn, tel. 89 535 35 65, info@mazurytravel.com.pl, www.mazury.travel
- Miejska Informacja Turystyczna w Olsztynie, pl. Jana Pawła II 1 (w przyziemiu ratusza, wejście od ul. 1 Maja), 10-101 Olsztyn, tel. 89 521 03 98, info@olsztyn.eu, www.facebook.com/mit.olsztyn
- Centrum Informacji Turystycznej, ul. Dębowa 3, 11-100 Lidzbark Warmiński, tel. 570 899 399
- Biuro Informacji Turystycznej w Dobrym Mieście, ul. Warszawska 14, 11-040 Dobre Miasto, tel. 89 513 20 40, www.dobremiasto.com.pl
